Słownik kulinarny

e

Endywia

Endywia
fot. Fotolia
Endywia znana też pod nazwą cykoria endywia jest to roślina jednoroczna lub dwuletnia należąca do rodziny astrowatych. Pochodzi z południowo- zachodniej Azji. Do Europy trafiła dopiero na początku XVI wieku, głownie wykorzystywana była jako środek leczniczy na artretyzm i choroby oczu. Jest to roślina blisko spokrewniona z sałatą oraz cykorią. Spożywa się jej liście, które mają gorzki lekko orzechowy smak, jednak mają dużo większą wartość odżywczą w porównaniu do sałaty. W Polsce endywia jest mało znana, prawdopodobnie ze względu na gorzkawy smak.  Łodyga endywii dochodzi do 1,5 m wysokości, liście różnią się od siebie w zależności od odmiany. Najbardziej znane są  dwa rodzaje: eskariola, o liściach gładkich, szerokich, falistych zielonych, żółtych lub endywia kędzierzawa – bardziej popularna – o liściach wydłużonych, powcinanych, z silnie kędzierzawymi brzegami. Endywia świetnie znosi chłody i lekkie przymrozki.

Endywia ze swoich cech leczniczych znana już była w czasach antycznych. Ze źródeł historycznych wiemy, że znali ją starożytni Egipcjanie, Żydzi, Grecy i Rzymianie. W Europie wspominają ją źródła angielskie, holenderskie, francuskie, niemieckie. Istnieją zapisy ze zbirów św. Hildegardy z Bingen na sałatkę z endywii. Święta łączyła te warzywo z jabłkami, pomarańczami, migdałami, babką płesznika.

Endywia zawiera witaminy: A, B1, B2, PP, C oraz minerały: żelazo, wapń, potas, fosfor, sód, mangan, miedź, cynk i jod. Ponadto zawiera spore ilości goryczy i glikozydów, które są właśnie odpowiedzialne za gorzkawy smak.  Endywia działa wzmacniająco na naczynia krwionośne, reguluje procesy trawienne, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, jest zalecanym składnikiem diety rekonwalescencyjnej. Endywia zawiera inulinę, która jest probiotykiem.

Endywia znajduje szerokie zastosowanie w kuchni. Spożywana jest głównie na surowo, ale też można ją dusić, gotować, zapiekać. Dobrze komponuje się z serami i orzechami. Łączy się ją z pomidorami, ogórkami, papryką, rzodkiewką, szczypiorem, cebulą, czosnkiem.