Historia i życie codzienne mango

Mango jest owocem narodowym Indii, Pakistanu i Filipin oraz drzewem narodowym Bangladeszu.

         
ocena: 4/5 głosów: 3
Historia i życie codzienne mango

Mango pochodzi z Azji Południowej skąd rozprzestrzeniło się po całym świecie i jest jednym z najbardziej uprawianych owoców tropikalnych. W wielu rejonach świata owoce i liście są używane jako dekoracje w czasie ślubów, publicznych uroczystości i obrzędów religijnych.

Pierwszy zapis na temat mango w europejskim języku pochodzi z tekstu Ludovico di Varthema w j. włoskim w 1510 roku jako manga; pierwsze zapiski w innych językach takich jak francuski wyglądają na tłumaczenie tego tekstu włoskiego. Skąd się wzięła końcówka "-o" w j. angielskim jest nieznane.

Gdy mango były sprowadzone do amerykańskich kolonii w XVII-tym wieku musiały one być marynowane z braku chłodnictwa. Inne owoce były również marynowane.

Drzewa mango rosną do 35 - 40 m. i są długo żyjące, niektóre gatunki ciągle owocują nawet po 300 latach. Kwiaty mają zapach podobny do konwalii (pamiętajmy, że konwalie są trujące). Dojrzałe owoce mają różne rozmiary i kolory - żółte, pomarańczowe, czerwone, zielone i zawierają jedną dużą pestkę, która nie oddziela się łatwo od miąższu. W środku pestki jest jedno nasiono. Owoce dojrzewają w ciągu 3 do 6 miesięcy.



Uprawa

Mango jest uprawiane w Azji Południowej od tysięcy lat, dotarło do Azji Wschodniej między piątym a czwartym wiekiem p.n.e., w X wieku n. e. zaczęto je uprawiać w Afryce Wschodniej. Później uprawa mango dotarła do Brazylii, Ameryki Centralnej i Meksyku gdzie klimat był odpowiedni.

Obecnie mango jest uprawiane w większości obszarów tropikalnych i podzwrotnikowych gdzie nie ma przymrozków. Niemal połowa światowej produkcji pochodzi z Indii, Chiny są na drugim miejscu a następnie Tajlandia, Pakistan, Meksyk, Indonezja, Brazylia i Bangladesz.

W Europie mango jest uprawiane w hiszpańskiej Andaluzji, głównie w prowincji Malaga, która jest jednym z niewielu miejsc europejskich gdzie rośliny tropikalne mogą być uprawiane. Mango jest uprawiane również na Wyspach Kanaryjskich należących do Hiszpanii. Inne miejsca uprawy oprócz tych oczywistych to w Ameryce Północnej na południu Florydy, w kalifornijskiej Central Valley i na południowych Hawajach, w Ameryce Centralnej i Południowej, na Karaibach, w południowej, zachodniej i centralnej Afryce, w Australii, w Chinach, Pakistanie, Bangladeszu i południowo-wschodniej Azji. Pomimo, że Indie są największym producentem mango, eksport stanowi tylko 1% - niemal cała produkcja jest konsumowana w kraju.

Polecamy przepisy na Tortille z kurczakiem i mango Berniki, Krewetki w ostrym sosie mango Netki oraz Krem z dyni z mango Bernadetty.



W kuchni

Mango są z reguły słodkie, ale ich smak i rodzaj miąższu zależą od gatunku. W kuchni mango ma bogactwo odsłon. Kwaśne, niedojrzałe mango jest używane do sosów (chutney), marynat czy jako dodatek do potraw. Mogą być spożywane na surowo z solą, chili lub sosem sojowym. Latem z zielonych mango jest przygotowywany napój o nazwie aam panna, który jest bardzo skuteczny na indyjskie upały. Miąższ mango przetworzony w dżem lub gotowany z czerwonym gram dhal i zieloną chili może być podany z ugotowanym ryżem.

Lassi to popularny rodem z Indii napój na bazie jogurtu z dodatkiem wody, miazgi mango i opcjonalnie cukru, są też wersje słone lassi. Mango lassi jest szeroko dostępne również w Wielkiej Brytanii, Malezji i Singapurze oraz w wielu innych częściach świata. Banan-Mango Lassi

Aamras to popularny gęsty sok z mango z dodatkiem cukru lub mleka jest spożywany z chlebem, ryżem lub pooris. Z miąższu dojrzałych mango jest robiony dżem o nazwie mangada. Andhra aavakaaya to kiszonka z niedojrzałego, kwaśnego mango z dodatkiem proszku chili, nasion fenegryki, musztardy w proszku, soli i oleju z orzechów ziemnych. Mieszkańcy indyjskiego stanu Gudżarat robią chunda - smakołyk ze startego mango. Na Filipinach jedzą niedojrzałe mango z bagoong, sosem rybnym lub solą. Mango jest używane do robienia soków, nektarów i jako dodatek do lodów. Podobnie w Ameryce Centralnej i Azji południowo-wschodniej mango jest używane do całej gamy różnorodnych potraw, napojów i deserów.

Zobacz przepisy na Mango Shake, Tartę lodową z mango oraz Ogórka z mango i dressingiem.



Potencjalne zapalenie skóry

Mango jest toksyczne. Kontakt z olejami zawartymi w liściach, łodygach i sokach wydzielanych przez roślinę (nie owoc) może powodować w niektórych osobach zapalenie skóry. Na Hawajach w sezonie dojrzewania mango jest to najczęstszy powód zapaleń skóry. Powieki, twarz i inne części ciała puchną, skóra dostaje podrażnienia i mogą się też pojawić pęcherze. Także z tego powodu powinno się unikać palenia drzewa i liści mango - oczywiście w Polsce nie mamy z tym żadnego problemu.

Kultywary

Istnieje wiele setek nazwanych odmian mango. W sadach zazwyczaj rośnie kilka różnych odmian dla polepszenia zapylania. Niektóre odmiany, które rosną dobrze w jednym klimacie nie rosną dobrze w innym, np. indyjska odmiana Julie rośnie doskonale na Jamajce natomiast musi być opryskiwana przeciw narośli rakowatej na Florydzie.

Obecnie rynek światowy dominuje odmiana Tommy Atkins pochodząca z Florydy. Początkowo odmiana ta była odrzucona przez badaczy lecz teraz 80% wszystkich mango w Wielkiej Brytanii i USA (z wyjątkiem Hawajów i Florydy) są odmiany Tommy Atkins. Pomimo, że miąższ jest włóknisty i smak owocu średni, hodowcy na świecie lubią tą odmianę bo jest bardzo wydajna, odporna na choroby, długo zachowuje świeżość, jest łatwa w transporcie i ma atrakcyjny rozmiar i kolor. Tommy Atkins są podobne do odmiany Fajri, których owoce dojrzewają ostanie w sezonie i zwłaszcza w Pakistanie są one używane na paszę dla zwierząt. Odmiany Alphonso, Benishaan i Kesar są popularne w indyjskich stanach południowych, podczas gdy odmiana Chaunsa i inne są popularne w stanach północnych i Pakistanie.

Najłatwiejszym sposobem na wykorzystanie mango, oprócz oczywiście po prostu zjedzenia go tak jak każdy inny owoc, jest dodanie pokrojonego owocu do deseru tak jak np. do tajskiego deseru khao niaow ma muang, lub budyniu z tapioki czy też deseru fusion kasza manna-tapioka.