Słownik kulinarny

ł

Łopian większy

Łopian większy
fot. Fotolia
Łopian większy –Arctium lappa, popularnie : rzep lub łopuch.  Liście duże, sercowate, tuż nad ziemią układające się w charakterystyczną rozetę. W drugim roku wzrostu rośliny, wyrasta wysoka, sztywna łodyga. Kwitnienie rozpoczyna w lipcu. Kwiaty purpurowe, koszyczki kwiatowe mają od zewnątrz haczykowate szczecinki. Roślina popularna w całej Polsce. Rośnie na nieużytkach, przy drogach, na brzegach lasów i w ogródkach. W Chinach i Japonii uprawiany jako warzywo. Świeże korzenie można kupić w sklepach z azjatycką żywnością pod nazwą „gobo”. Używany już w starożytności i średniowieczu.
Zawartość
Skład chemiczny to m.in. związki poliacetylenowe, niewielkie ilości olejku eterycznego, fitosterole, substancja gorzkakwasy organiczne, dość dużo substancji białkowych i inuliny Sole mineralne to głównie siarczki związki fosforu. Zawiera też gorycze, garbniki, żywicę, witaminę C. Owoce łopianu zawierają tłusty olej i lignany. W całej roślinie znajdują się cenne mikroelementy: w dużych ilościach cynk i miedź, a w mniejszych- kobalt, mangan, żelazo.
Działanie
W pędach łopianu znajduje się witamina C, fosfor i siarka. Łopian wykazuje działanie antybakteryjne, grzybobójcze oraz moczopędne. Zmniejsza wydzielanie soku żołądkowego, jednocześnie zwiększając wydzielanie śluzów w przewodzie pokarmowym. Stosuje się go w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego oraz w stanach zapalnych dróg moczowych i pęcherzyka żółciowego.
Zastosowanie
Do celów spożywczych wybieramy korzenie młode długie, niezbyt grube, które po wyszorowaniu (obieranie nie jest konieczne -skórka też jest jadalna) tniemy na cienkie plasterki i moczymy w wodzie z odrobiną octu aby nie ściemniały. Pędy zbieramy wczesną wiosną drugiego roku wegetacji, przebieramy i oczyszczamy. Nadają się do spożycia zarówno surowe, jak i przetworzone. Umyte i rozdrobnione rozłogi suszy się w temperaturze około 60⁰C. Młode liście mogą być użyte jak szpinak. Łodygi można marynować bądź kisić. Z korzenie można przygotować pikle, zapiekanki, mogą być dodatkiem do zup.