Słownik kulinarny

b

Bławatek, chaber

Bławatek, chaber
fot. Edipresse / Kowalewscy
 
Chaber bławatek jest to roślina zielna, jednoroczna z rodziny astrowatych pospolicie występująca w Europie i Zachodniej Syberii. Znana też pod nazwami: białas, głowacz, jasieniec, kardy, kwiatek wołoszek,  macoszka, modrak, modrzeńczyk, samosiejka, wasilek, wawer.

Surowcem zielarskim są kwiaty bławatka bez kielicha, które pojawią się od maja do września. Osadzone są na końcach rozgałęzionych pędów o barwie chabrowo- niebieskiej, różowej, brunatno pąsowe, a czasami białej.

Kwiaty chabru zawierają antocyjanidyny, flawonoidy, sole mineralne, szczególnie dużo manganu. Ziele to ma działanie moczopędne, dlatego też stosuje się napary w przewlekłych, mało nasilonych chorobach nerek ze skąpomoczem oraz w obrzękach spowodowanych zatrzymaniem wody i minerałów w organizmie. Wspomaga leczenie kłębuszkowego i miedniczkowego zapalenia nerek oraz w kamicy nerkowej.  Przypisuje się bławatkowi działanie żółciopędne, co wykorzystuje się w niedostatecznym przepływie żółci do dwunastnicy. Natomiast zewnętrznie stosuje się w chorobach oczu, przy zapaleniu powiek i spojówek oraz kojąco podczas nadmiernego eksponowania się na promieniowanie ekranów telewizorów i monitorów komputerowych. Do płukania skóry głowy przy łupieżu i grzybicy, a także na trudno gojące się rany. Wykorzystywany jest w kosmetyce.

Bławatek jest uprawiany również jako roślina ozdobna. W czasach, gdy nieznane były barwniki, kwiaty wykorzystywano do produkcji naturalnego barwnika do wełny, już sam sok barwi papier i produkty spożywcze. Jest to roślina miododajna.

W kuchni można dodawać go do deserów i dań wytrawnych.