Jak powstaje cukier?

Cukier kupisz w każdym sklepie - zwłaszcza ten zwykły, czyli biały. Ale czy wiesz, jak powstaje cukier z buraka cukrowego?

         
ocena: 5/5 głosów: 2
Jak powstaje cukier?
Polski cukier w liczbach

No właśnie - polski cukier. Już tutaj wychodzi sprawa podstawowa, czyli co nazywamy polskim cukrem? W kraju działa obecnie 18 cukrowni, z czego tylko 7 należy do Krajowej Spółki Cukrowej SA. Pozostałe są w rękach niemieckiego Sudzucker, Nordzucker oraz Pfeifer & Langen i brytyjskiego BSO.

Krajowa Spółka Cukrowa SA to największy producent cukru w kraju, a przy tym siódmy pod względem wielkości w Europie. Choć spółka istnieje niespełna 10 lat, wiele cukrowni początkowo wchodzących w jej skład zostało już zamkniętych.

Rocznie w Polsce produkuje się ponad 2 miliony ton cukru, przy czym zatrudnia się około 30 tysięcy osób - dla porównania w Holandii przy produkcji 1 miliona ton cukru pracuje tylko 1500 ośób.

Słodycz buraka cukrowego

Kto próbował buraka cukrowego na surowo - ten wie, o czym mówię. Dojrzały burak wykopany z ziemi i oczyszczony wystarczy naciąć nożem i wykroić kawałek - jest wyraźnie słodki. A przy tym całkiem smaczny. Buraki cukrowe można piec w piecu, co jeszcze praktykuje się niekiedy na wsiach. Niestety na targu miejskim trudno kupić buraki cukrowe - nic dziwnego, plantatorzy sieją buraki nie na sprzedaż detaliczną, ale po to, by sprzedać je cukrowni na zasadach ściśle określonych kontraktacją.

Ciekawą sprawą są wycieczki do cukrowni - niektóre szkoły zlokalizowane w pobliżu takiej fabryki organizują wycieczki właśnie po to, by uczniowie dowiedzieli się jak wygląda produkcja cukru i poznali wszystkie jej etapy.

Po raz pierwszy słodycz z buraka cukrowego uzyskano w 1747 roku, porównując ze sobą kilka roślin okopowych.

Cukier buraczany - od ziarenka do ziarenka

Zaczynamy od nasion buraka cukrowego - wysiewane pod koniec kwietnia rosną nawet do listopada. W zależności od tego, jaka jest pogoda (chodzi głównie o deszcze) nabierają słodkości. Około listopada (lepiej przed przymrozkami) zaczynają sie wielkie wykopki i wycieczka buraków do cukrowni. Buraki są badane (na poziom cukru), myte (rzecz jasna przy uzyciu maszyn) oraz siekane. Przy produkcji cukru buraczanego otrzymuje się również melasę - ten syrop to produkt uboczny, który zostanie wykorzystany do produkcji drożdży, gliceryny a także alkoholu.

Z owej posiekanej krajanki uzyskuje się sok surowy, który podlega kolejno procesom: defekacji wstępnej, defekacji głównej, saturacji I, filtracji I, saturacji II, filtracji II z czego w końcu powstaje sok rzadki. Sok rzadki jest następnie zagęszczany - do soku gęstego. Z soku gęstego, w wysokiej temperaturze krystalizuje się cukier. Ale to jeszcze nie koniec - wchodza etapy cukrzycy I, II i III, powstają wycieki, mączki a w końcu tzw. klarówka. Klarówka jest nastepnie krystalizowana do skutku - czyli do użyskania czystego białego cukru w postaci, w jakiej jest sprzedawany.

Cukier musi rzecz jasna zejść z taśmy produkcyjnej odpowiednio opakowany. Cukier jest pakowany w worki oraz papier dzielony fabrycznie na odpowiedniej wielkości torebki i układany na paletach. Stamtąd - załadowaniu na samochody dostawcze rozwożony jest do hurtowni, skąd trafia do sklepów. Spora część trafi także na eksport.

Ciekawostki

W 1801 roku, kiedy na Śląsku powstała pierwsza manufaktura przetwarzająca buraki na cukier z 500 ton korzeni uzyskiwano 15 ton cukru, co daje nieco ponad 30 kg z 1 tony. Dla porównania - dzisiaj z 1 tony buraków w nowoczesnych cukrowniach otrzymuje się ok. 140 kg czystego cukru.