Co warto wiedzieć o koźlarzu?

Koźlarze to jedne z najczęściej spotykanych grzybów w polskich lasach. Wiecie, jak je trafnie rozpoznać, a później wykorzystać kulinarnie? Zapoznajcie się z naszym poradniczym artykułem na temat tych urokliwych owocników!

         
ocena: 4/5 głosów: 4
Co warto wiedzieć o koźlarzu?
fot. Fotolia
Od wielu lat grzyby odgrywają ważną rolę w kulinarnym świecie. Przypisuje się im wiele zalet, ale są one głównie dodatkiem, który pobudza apetyt, a także uzupełnia i urozmaica nasze pożywienie.

Grzyby odznaczają się ogromną różnorodnością kształtów, barw i konsystencji. Nawet grzyby jednego gatunku mają kilka odmian owocników, które różnić się mogą między sobą. Tak właśnie jest w przypadku dobrze nam znanego koźlarza. Jakie grzyby kryją się pod tą nazwa?

Koźlarz babka

W wielu regionach grzyb ten jest nazywany jest także kozakiem, czeszczawikiem, podbrzeźniakiem, żydkiem czy stojaczkiem. Nazewnictwo to bierze się zazwyczaj od koloru kapelusza, trzonu lub miejsca z którego wyrasta.

Koźlarz babka występuje w lasach iglastych, liściastych lub mieszanych. Najczęściej spotkać go można pod brzozami, z którymi współżyje. Okaz ten lubi także suche lub niezbyt wilgotne środowisko. W polskich lasach spotkamy tego owocnika w dużych ilościach już od czerwca do połowy października.

Cechą charakterystyczną koźlarza babki jest jego płaski kapelusz o średnicy ok. 5-15cm, który przybierać może różne odcienie brązu, od jasnoorzechowego do czarnobrązowego. W czasie wilgotnego okresu powierzchnia kapelusza jest śliska i pokryta cienką warstwą śluzu. Na spodniej części tego grzyba znajdują się długie ciemne rurki o białych lub szarych porach.

Trzon koźlarza babki jest jest długi i stosunkowo cienki, nieco zwężony przy kapeluszu. Skórka trzonu pokryta jest czarnymi, odstającymi łuseczkami i bruzdami (stanowi to cechę charakterystyczną tego gatunku).

Delikatny miąższ koźlarza babki u młodych owocników jest twardy i zbity, jednak z biegiem czasu robi się on miękki i wodnisty. Ma on niebywale delikatny i aromatyczny smak, co jest jego największą zaletą!

Koźlarz babka bardzo często stanowi element naszych kulinarnych eksperymentów. Smakołyk ten nadaje się do różnego rodzaju farszów, zup, zapiekanek, dań mięsnych czy warzywnych. Młode egzemplarze wykorzystać można do marynowania lub suszenia, starsze warto obgotować i zamrozić!

Jeśli nie chcemy by stojak zabarwił się na czarno podczas gotowania, powinniśmy wrzucać go wprost do gotującej się wody. Zabieg ten nie pozwoli na utlenienie grzyba i jego kolor będzie nieco jaśniejszy.

Koźlarz czerwony

Koźlarz czerwony, czerwony grzyb, czerwonogłówka, krasiak, osak, osiczek czy panek - pod takimi nazwami figurować może ten popularny i ceniony przez grzybiarzy okaz!

Poszukiwania tego smacznego grzyba rozpocząć powinniśmy od leśnych polan, przerębów, zagajników, brzegów lasów i okolicznych parków. Najczęściej dostrzeżemy go pod brzozami i osikami, z którymi żyje w mikoryzie.

  Koźlarz  Koźlarz pomarańczowożółty
Zdjęcie: Fotolia                                                 Zdjęcia: Fotolia

Ten smakowity grzyb owocuje w naszych lasach od początku lata, aż po późną jesień. Niestety w związku z dużą popularnością, gatunek ten zaczyna powoli zanikać.

Najlepszą profilaktyką będzie wiec prawidłowy zbiór tego przysmaku - znalezione na danym stanowisku owocniki zbierać należy pojedynczo, by pozostała część mogła dojrzeć i rozsiać po okolicy zarodniki, dające początek nowym grzybniom!

Kapelusz koźlarza czerwonego u młodych osobników jest kulisty, a u starszych grzybów staje się poduszkowaty, wypukły i okazały, o średnicy przekraczającej czasem 10 cm. Wierzchnia skórka kapelusza przyjmuje czerwonobrązowy kolor i jest matowa, delikatnie zamszowa, z wiekiem wilgotnieje i staje się bardziej lepka.

Trzon koźlarza czerwonego jest długi i biały lub szary pokryty wyraźnymi, ciemnymi łuskami, które z wiekiem lub po dotknięciu stają się czerwonobrązowe. Delikatny miąższ tego cenionego grzyba po przekrojeniu zmienia barwę na fioletowoszarą.

Ten grzyb jest chętnie wykorzystywany w kuchni. Młode osobniki najczęściej suszymy lub marynujemy, te większe i starsze spożywamy w pierogach, bigosie, smażonkach, zapiekankach lub sosach!

Koźlarz pomarańczowożółty

Ten rodzaj owocnika należy do znanych i poszukiwanych przez zbieraczy grzybów. W wielu regionach naszego kraju nosi on nazwę krawca lub pomarańczówka. Latem i jesienią wyrasta w gromadach w lasach wszelkiego typu, ale przede wszystkim pod brzozami. Spotykany jest zarówno na terenach nizinnych, jak i w górach.

Jego kapelusz ma średnicę od 5- 15 cm, początkowo jest kulisty, następnie półkolisty, aż wreszcie poduszkowaty, żółtobrązowy do pomarańczowobrązowego. W okresie suszy powierzchnia kapelusza jest delikatna i filcowata, jedynie podczas wilgotnej pogody staje się odrobinę lepka. Skórka która wystaje poza brzeg kapelusza tworzy błoniastą falbanę, która u młodych owocników przyrośnięta jest do trzonka, a u starszych zwisa swobodnie dookoła rurek.

Koźlarz pomarańczowy należy do grupy grzybów niezwykle smacznych i rzadko zasiedlanych przez larwy owadów. Świetnie nadaje się do dań głównych czy przekąsek. Wykorzystać można go także do potraw mięsnych, tart, warzyw, ryżu czy kaszy. Bardzo dobrze smakuje po zamarynowaniu czy duszeniu. Trzon tego grzyba ze względu na swoją włóknistość wykorzystać można jedynie do suszenia!

Koźlarz różnobarwny

Ten gatunek koźlarza występuje niezwykle rzadko. Żyje on w mikoryzie z brzozami, ale lubi także wilgotne, podmokłe tereny, m.in. torfowiska. Smakołyk ten wyróżnia się siwobrązową skórką kapelusza i białawym miąższem, który po przecięciu różowieje.

Grzyb ten najczęściej wykorzystywany jest do produkcji suszu grzybnego, do sosów i zup.

Klopsiki kozackie

Nasze pomysły na koźlarza!

Kiedy wrócicie z lasu z koszem pełnym aromatycznych grzybów, urokliwe koźlarze wykorzystajcie w swojej kuchni w pierwszej kolejności! Na oryginalny obiad przygotujcie klopsiki kozackie, do przyrządzenia których zostały wykorzystane też takie składniki jak: mięso wieprzowe, cebula, gęsta śmietana oraz aromatyczne przyprawy i zioła!

A może macie ochotę na kieszonki z kurczaka w sosie grzybowym? Wewnątrz aromatycznych filetów znajdziecie nadzienie składające się z wędzonki, sera topionego oraz cebuli. Całość znakomicie smakuje podana ze śmietankowym sosem z leśnych grzybów - musicie spróbować!

Zapraszamy do korzystania z naszych zasobów przepisowych, niech każdy zasmakuje smakowitych potraw z aromatycznymi darami lasu!


Redakcja poleca: Najczęściej spożywane jadalne grzyby >>>